===== Wprowadzenie do pracy w systemie =====

==== Przygotuj się do laboratorium ====

  * To pierwsze zajęcia - po prostu przyjdź z umysłem otwartym na wiedzę o Linuxie :-)
  * Uwaga -- jeżeli jeszcze nie znasz danych dostępowych do swojego konta w systemie Linux w pracowni, załatw to do kolejnych zajęć! (szczegóły na początku instrukcji do kolejnych zajęć!)

==== Wiedza ====

=== 1. Gdzie szukać pomocy? ===

  * podstawowe źródło pomocy - podręcznik manual: **man** (spróbuj: ''man man'')
  * dodatkowa pomoc - wbudowana w polecenia: uruchom z opcją ''-h'' albo ''<nowiki>--help</nowiki>'' (nie zawsze dostępna; spróbuj ''man -h'' i ''<nowiki>man --help</nowiki>'')

=== 2. System ===

  * system wieloużytkownikowy i wielozadaniowy
  * różne wersje Unixa **uname**

=== 3. Użytkownicy ===

  * użytkownik identyfikowany przez: login, identyfikator, hasło, grupy
  * polecenia: **groups**, **id**
  * zmiana hasła: **passwd** lub **yppasswd** (różnica w kontekście pracowni WFAIS [[https://spk.fais.uj.edu.pl/linux|jest opisana tutaj]])
  * powłoka i sesja
  * informacje o użytkownikach: **w**, **who**, **finger**

=== 4. Logowanie ===

  * terminal, urządzenie **tty**
  * sesje zagnieżdżone
  * zapisywanie sesji: **script**
  * system kontroli zużycia przestrzeni dyskowej: **quota**
  * wylogowywanie się: **exit**, **logout**

=== 5. Maszyny zdalne ===

  * logowanie się na zdalne maszyny: **ssh**, **telnet**
  * przekierowanie X11: opcja ''-X'' do ssh (zob. manual)

=== 6. Sieć ===

  * FTP (ang. File Transfer Protocol), komendy: open, cd, ls, get, put, bye
  * anonimowe ftp: anonymous FTP
  * SFTP - polecenia jak FTP, używa SSH

  * **scp** <code>scp [user@host:]plik_zródlowy [user@host:]plik_docelowy</code>
  * **wget**

  * podstawowe pojęcia związane z siecią: TCP/IP, adres, port, DNS, itp.
  * dostępne narzędzia do WWW, tekstowe: **lynx**, **links**, graficzne: **firefox**

=== 7. Pliki ===

  * wyświetlanie zawartości pliku: **cat plik**
  * stworzenie pustego pliku: **touch plik**
  * edytowanie pliku: **nano plik**
  * //[więcej o plikach będzie na kolejnych zajęciach!]]//

==== Ćwiczenia ====

  - Zaloguj się w systemie Linux w pracowni
  - Jakie są różne sekcje manuala? Z jakich części składa się każda strona manuala? Aby to sprawdzić zajrzyj do strony poświęconej manualowi w manualu!
  - Jakie polecenie powinno się wydać na początku zajęć (w celu rejestrowania wpisywanych poleceń)?
  - Zmień hasło. Jakie są dobre hasła?
  - Sprawdź jacy użytkownicy pracują w systemie. Skąd się zalogowali i kiedy? Co robią (jakich programów używają)? \\ //[można to przeprowadzić w zależności od konfiguracji serwera; np. **finger** może być zablokowany]//
  - Sprawdź własny identyfikator użytkownika i grupę.
  - Wróćmy jeszcze do passwd. Na jakich plikach operuje to polecenie? Sprawdź w manualu. Obejrzyj te pliki - co w nich widzisz?
  - Zaloguj się na inne serwery, na których masz konta. Jak to zrobić?
    * Np. serwer Studenckich Pracowni Komputerowych (SPK) Wydziału FAIS UJ (login i hasło takie samo jak w salach G-1-xx): ''spk-ssh.if.uj.edu.pl''; dostępny również pod adresem IP: ''149.156.43.64'' -- zauważ, że przez SSH można łączyć się na serwery korzystając z obydwu typów adresów
  - Jak zamknąć sesję? A jak wylogować się z systemu?
  - Skopiuj pliki pomiędzy swoimi kontami przy pomocy **ftp**, **sftp**, **scp** \\ //[można to przeprowadzić w zależności od konfiguracji konkretnego serwera]//
  - Co to jest adres IP i DNS? W jakiej są do siebie relacji? Co to jest port? Jakiego protokołu dotyczy?
  - Obejrzyj stronę [[https://www.uj.edu.pl]] przy pomocy **lynx**
  - Pobierz stronę [[https://www.uj.edu.pl]] przy pomocy **wget**. Obejrzyj pobrany plik



=== Dodatkowe linki PSAW ===
https://ujchmura-my.sharepoint.com/:f:/g/personal/maciej_szelazek_uj_edu_pl/EhbxHguxlt5FqozEWmse-koBMtRnSetxb4s0jDnAyAnZSA?e=zqKCPf