Table of Contents
Wprowadzenie do pracy w systemie
Przygotuj się do laboratorium
- To pierwsze zajęcia - po prostu przyjdź z umysłem otwartym na wiedzę o Linuxie
- Uwaga – jeżeli jeszcze nie znasz danych dostępowych do swojego konta w systemie Linux w pracowni, załatw to do kolejnych zajęć! (szczegóły na początku instrukcji do kolejnych zajęć!)
Wiedza
1. Gdzie szukać pomocy?
- podstawowe źródło pomocy - podręcznik manual: man (spróbuj:
man man) - dodatkowa pomoc - wbudowana w polecenia: uruchom z opcją
-halbo--help(nie zawsze dostępna; spróbujman -himan --help)
2. System
- system wieloużytkownikowy i wielozadaniowy
- różne wersje Unixa uname
3. Użytkownicy
- użytkownik identyfikowany przez: login, identyfikator, hasło, grupy
- polecenia: groups, id
- zmiana hasła: passwd lub yppasswd (różnica w kontekście pracowni WFAIS jest opisana tutaj)
- powłoka i sesja
- informacje o użytkownikach: w, who, finger
4. Logowanie
- terminal, urządzenie tty
- sesje zagnieżdżone
- zapisywanie sesji: script
- system kontroli zużycia przestrzeni dyskowej: quota
- wylogowywanie się: exit, logout
5. Maszyny zdalne
- logowanie się na zdalne maszyny: ssh, telnet
- przekierowanie X11: opcja
-Xdo ssh (zob. manual)
6. Sieć
- FTP (ang. File Transfer Protocol), komendy: open, cd, ls, get, put, bye
- anonimowe ftp: anonymous FTP
- SFTP - polecenia jak FTP, używa SSH
- scp
scp [user@host:]plik_zródlowy [user@host:]plik_docelowy
- wget
- podstawowe pojęcia związane z siecią: TCP/IP, adres, port, DNS, itp.
- dostępne narzędzia do WWW, tekstowe: lynx, links, graficzne: firefox
7. Pliki
- wyświetlanie zawartości pliku: cat plik
- stworzenie pustego pliku: touch plik
- edytowanie pliku: nano plik
- [więcej o plikach będzie na kolejnych zajęciach!]]
Ćwiczenia
- Zaloguj się w systemie Linux w pracowni
- Jakie są różne sekcje manuala? Z jakich części składa się każda strona manuala? Aby to sprawdzić zajrzyj do strony poświęconej manualowi w manualu!
- Jakie polecenie powinno się wydać na początku zajęć (w celu rejestrowania wpisywanych poleceń)?
- Zmień hasło. Jakie są dobre hasła?
- Sprawdź jacy użytkownicy pracują w systemie. Skąd się zalogowali i kiedy? Co robią (jakich programów używają)?
[można to przeprowadzić w zależności od konfiguracji serwera; np. finger może być zablokowany] - Sprawdź własny identyfikator użytkownika i grupę.
- Wróćmy jeszcze do passwd. Na jakich plikach operuje to polecenie? Sprawdź w manualu. Obejrzyj te pliki - co w nich widzisz?
- Zaloguj się na inne serwery, na których masz konta. Jak to zrobić?
- Np. serwer Studenckich Pracowni Komputerowych (SPK) Wydziału FAIS UJ (login i hasło takie samo jak w salach G-1-xx):
spk-ssh.if.uj.edu.pl; dostępny również pod adresem IP:149.156.43.64– zauważ, że przez SSH można łączyć się na serwery korzystając z obydwu typów adresów
- Jak zamknąć sesję? A jak wylogować się z systemu?
- Skopiuj pliki pomiędzy swoimi kontami przy pomocy ftp, sftp, scp
[można to przeprowadzić w zależności od konfiguracji konkretnego serwera] - Co to jest adres IP i DNS? W jakiej są do siebie relacji? Co to jest port? Jakiego protokołu dotyczy?
- Obejrzyj stronę https://www.uj.edu.pl przy pomocy lynx
- Pobierz stronę https://www.uj.edu.pl przy pomocy wget. Obejrzyj pobrany plik