• Przypomnieć sobie podstawy pracy z wybranym edytorem: vi, emacs, nano, mcedit, joe, pico, jed, zile
• Przeczytać artykuł Podstawy programowania skryptów Sh
• Przeczytać artykuł GNU Bash więcej niż Sh

Dodatkowo przejrzeć wybrany / wszystkie (mogą się przydać do realizacji ćwiczeń w czasie tych i kolejnych zajęć):

• Advanced Bash-Scripting Guide
• Daniel Robbins - Bash by example: część 1, część 2, część 3 (pierwotnie było dostępne pod tym adresem)
• Mike G - BASH Programming - Introduction HOW-TO

Rola skryptów w administrowaniu:

• pozwalają na łatwe zautomatyzowanie często wykonywanych zadań,
• upraszczają administrowanie systemem,
• umożliwiają dostosowanie narzędzi administracyjnych do swoich celów,
• jak również stworzenie swoich własnych narzędzi.

Czym są skrypty?

• Skrypty są plikami zawierającymi programy w języku skryptowym.
• Ten język jest najczęściej interpretowany,
• w pewnym stopniu spowalnia to jego pracę,
• ale ułatwia pisanie i uruchamianie.
• Dostarcza wielu narzędzi “wysokopoziomowych”.

Języki i narzędzia do pisania skryptów - jest ich wiele, najpopularniejsze to:

• Sh,
• Csh/Ksh,
• AWK,
• Perl,
• Tcl,
• Python.

Skrypt bash jest to:

• plik tekstowy zawierający dowolne polecenia wykonywalne oraz wyrażenia języka bash.
• Nawet prosta sekwencja poleceń, normalnie wydawanych w powłoce bash, zapisana w pliku staje się skryptem.

• Aby skrypt można było wykonywać bezpośrednio poprzez podanie nazwy, należy nadać mu atrybut wykonywalności (+x).
• Wykonywalny plik tekstowy zawierający polecenia jest uruchamiany najczęściej przy pomocy powłoki logowania użytkownika.
• Aby mieć pewność, że skrypt zostanie uruchomiony przy pomocy odpowiedniego interpretera, trzeba to w nim zapisać.
• Pierwsza linia skryptu powinna mieć postać:

  #!/pelnasciezka/interpreter opcje

  Co w przypadku skryptów bash wygląda tak:

  #!/bin/bash

• Od znaku hash (#) zaczyna się komentarze, sekwencja #! na początku pliku jest traktowana jako podanie interpretera.

Pisząc skrypty korzysta się z dowolnych poleceń Unixa.
Tym niemniej największą rolę odgrywają zestawy podstawowych narzędzi GNU.

Proszę przeczytać manual do:

• textutils (zawiera opis narzędzi tekstowych takich jak cat, nl, fmt, head, split, wc, md5sum, uniq, cut, tr i in.)
• fileutils (zawiera opis narzędzi plikowych, m.in. ls, cp, dd, mkdir, chown, du)
• sh-utils (zawiera opis narzędzi powłokowych, w tym echo, printf, expr, tee, pwd, tty, whoami, date, seq)

Program find służy do wyszukiwania plików w systemie plików. Pozwala na zadawanie wielu kryteriów wyszukiwania, łączonych operatorami boolowskimi. Podstawowe użycie to:

find sciezka -name nazwapliku -print

Dodatkowo przydatne narzędzia to (ostatnie dwa zostaną bardziej szczegółowo omówione na kolejnych zajęciach):

• xargs
• sed
• awk

To już wiesz, ale dla przypomnienia: podstawianie wyników poleceń w linii poleceń jest realizowane przez odwrotny apostrof, na przykład:

> echo "To jest system" `uname` "na maszynie "`hostname`

• Zmienne - podstawy
• Dowolne polecenia dostępne w systemie
• Zmienne i polecenia zewnętrzne - odwrócony apostrof,
• Instrukcje warunkowe: if, test i case,
• Funkcje
• Parsing opcji z linii poleceń (przykład parser.sh)
• Inne…

Szczegóły w artykule Podstawy programowania skryptów Sh

Znaleźć przy pomocy find:

• w katalogu /usr/bin wszystkie pliki o nazwie zaczynającej się na au,
• w katalogu /tmp wszystkie pliki należące do użytkownika root,
• w katalogu /tmp wszystkie pliki modyfikowane w ciągu ostatnich 24 godzin,
• w katalogu /tmp wszystkie pliki zwykłe o uprawnieniach 700.

Przy pomocy odwróconego apostrofu napisać polecenie przypisujące do zmiennej WYNIK:

• aktualną datę,
• napis o treści System pracuje od A, jest zalogowanych B uzytkownikow, gdzie za A i B mają być wstawione odpowiednie informacje z polecenia uptime

Przykład:

> WYNIK="To jest system `uname` na maszynie `hostname`"; echo $WYNIK
To jest system Linux na maszynie spk-ssh

Napisać filtr, który:

• wyświetli 7 pierwszych, posortowanych alfabetycznie, nazw plików o nazwie kończącej się na p znajdujących się w katalogu /usr/bin.
• poda liczbę wszystkich plików zawierających w nazwie słowo ubuntu, znajdujących się w katalogu /usr/bin.
• zapisze do pliku spis posortowaną alfabetycznie listę użytkowników aktualnie zalogowanych z komputerów mających początek adresu IP: 149.156.
• wybierze z 6 ostatnich linii pliku tekst te, które zawierają słowo coś i poda ilość występujących w nich znaków. (plik testowy należy stworzyć).

Obejrzeć jak przebiega edycja w edytorach mcedit i GNU Emacs (w razie potrzeby włączyć: M-x sh-mode i M-x font-lock-mode)

Napisać poprawne skrypty, które wyświetlą:

• aktualną datę, nazwę i czas pracy systemu,
• spis zalogowanych użytkowników i spis sesji osoby uruchamiającej skrypt,
• prawa dostępu do pliku podanego jako parametr z linii poleceń: skrypt plik i poda typ/opis tego pliku
• do powyższego skryptu dopisać (najlepiej w postaci funkcji) kod sprawdzający czy właściciel pliku jest zalogowany, a jeżeli tak to wyświetli informacje o nim i jego otwarte sesje.
• napisać skrypt (np. do użycia jako CGI) generujący dynamicznie stronę WWW (plik HTML) o tytule: To jest spis plików w katalogu KATALOG zawierającą spis i opis plików w podanym z linii poleceń katalogu, na każda pozycja spisu jest hiperłączem do odpowiedniego pliku.

• Napisz skrypt, który dla każdego z plików podanych jako argumenty wywołania wyświetli w kolejnych liniach 3 najczęściej powtarzające się w nim słowa.
• Napisz skrypt, który dla każdego z plików podanych jako argumenty sprawdzi (np. za pomocą polecenia file) zastosowany na nim typ kompresji, a następnie zastosuje odpowiedni program do rozpakowania go. Jeżeli plik wejściowy nie jest spakowany, skrypt powinien wyświetlić ostrzeżenie i nie podejmować żadnej akcji względem tego pliku.
• Napisz skrypt, który zarchiwizuje wszystkie pliki z Twojego katalogu domowego zmodyfikowane w przeciągu ostatnich 24 godzin (można użyć polecenia find).
• Napisz skrypt, który wyświetli po jednym wszystkie pliki z katalogu domowego większe niż 100kB. Dla każdego wyświetlonego pliku skrypt ma zapytać, czy użytkownik chce skompresować czy usunąć plik, postąpić zgodnie z jego wyborem, i przejść do następnego pliku. Skrypt ma zapisać do pliku nazwy i czas usunięcia usuniętych plików.
• Napisz skrypt “bezpiecznego usuwania” srm.sh, który podane jako argumenty pliki skompresuje (o ile już nie są skompresowane - należy to sprawdzić, np. przy pomocy polecenia file) a następnie przeniesie je do folderu /home/user/trash. Przy wywołaniu skrypt powinien sprawdzić folder trash i usunąć z niego pliku starsze niż 48 godzin.
• Napisz skrypt, który rozwiązuje równanie kwadratowe (przyjmując jako argumenty parametry równania), użyj polecenia bc.
• Lista mailingowa. Napisz skrypt, używając polecenia mail, który zarządza prostą listą mailingową. Skrypt ma za zadanie co miesiąc odczytywać treść zadanego pliku (podanego jako 1. argument) i rozsyłać go adresatom umieszczonym na liście w pliku podanym jako 2. argument.

Więcej ciekawych zadań